Phong tục thờ cúng tổ tiên là gì

Phong tục thờ cúng tổ tiên ở Việt Nam là tập tục thờ cúng tổ tiên, những người đã khuất; cúng bái hàng ngày hay trong những dịp giỗ, Tết… nhớ đến công ơn sinh thành của tiền nhân, nhớ đến cội nguồn của mình. Có thể nói thờ cúng tổ tiên chính là một nét đẹp văn hóa của người Việt ta.

Đối với người Việt, Phong tục thờ cúng tổ tiên gần giống như là một thứ Tín ngưỡng, chưa gia đình Việt nào không có một bàn thờ tổ tiên tại nhà, thể hiện tấm lòng thành kính của người Việt. Đây chính là tín ngưỡng rất phổ biến và luôn luôn có trong phong tục nước ta; cũng như 1 trong các thành tố tạo bản sắc văn hóa truyền thống Việt. Phan Kế Bính đã viết:

“Xét cái tục phụng sự tổ tiên của ta rất là thành kính, ấy cũng là một lòng bất vong bản, cũng là một việc nghĩa vụ của người.”

Thờ tổ tiên là vẻ đẹp văn hóa truyền thống của người Việt Nam

Thờ cúng tổ tiên là một toàn bộ nhiều cách thức lễ nghi; cúng bái để thể hiện tấm lòng thành kính, đạo lý uống nước nhớ nguồn, biết ơn tổ tiên, ông bà, cha mẹ tiếp tục sinh thành cũng như tạo dựng nên cuộc sống tốt đẹp đến con cháu.

Không nhất thiết phải khi là mâm cao cỗ đầy; chỉ đơn giản là thắp nén hương, thắp trầm lên bàn thờ tổ tiên trong ngày lễ, Tết, hoặc ngày giỗ; con cháu trong gia đình thể hiện tấm lòng thành kính; hướng đến cội nguồn, tưởng nhớ nhiều người thân đã khuất.

Xem thêm:

Bạn đã biết đồ thờ gia tiên gồm những gì

Cách bày bàn thờ gia tiên đẹp đón tài lộc

Bàn thờ tổ tiên được đặt thường ở vị trí trang trọng nhất trong nhà. Chính giữa ban thờ là bát hương tượng trưng cho vũ trụ; ở hai góc ngoài của bàn thờ bao giờ cũng có hai cây đèn (hoặc nến); hoặc đôi hạc thờ bằng đồng; tượng trưng cho Mặt Trời ở bên trái và Mặt Trăng ở bên phải. Mỗi khi cúng, lễ gia chủ sẽ thắp đèn (đốt nến).

Đằng sau bát hương là đỉnh trầm – lư hương để đốt trầm; với ý nghĩa sức mạnh bề trên kiểm soát tinh thần con cháu khi đứng trước bàn thờ.

Trước đây, với những nhà có điều kiện đồ thờ được sơn son thếp vàng; có đủ thần chủ bốn đời để thờ, đó là cao, tằng, tổ, khảo. Thần chủ làm bằng gỗ táo; trên đó đề tên, họ, chức tước, ngày tháng sinh tử của tổ tiên.

Trong những ngày giỗ, tết hay những ngày quan trọng của gia đình như cưới hỏi, thi cử; các gia đình thường thắp hương khấn lễ.

Có thể nói, mọi biến cố trong gia đình đều được gia chủ báo cáo với gia tiên. Không gian xung quanh nơi đặt bàn thờ sẽ là nơi con cháu trò chuyện; do đó khu thờ tự còn là nơi kết nối tình cảm gia đình.

Truyền thống uống nước nhớ nguồn – biết ơn tổ tiên

Ngoài ngày giỗ tổ tiên tại gia, người Việt còn có ngày giỗ họ. Đối với Việt Nam, quan hệ huyết thống khá phức tạp. Gia đình chỉ là một đơn vị độc lập tương đối bởi giữa các gia đình trên một phạm vi nào đó lại tồn tại một quan hệ ràng buộc mà người ta gọi là họ hàng, dòng tộc.

Mỗi họ có một ông Tổ chung và đều có một cuốn gia phả ghi chép họ tên, chức tước; ngày tháng sinh tử của tổ tông và người trong họ theo thứ tự để mọi người “vấn tổ tầm tông.”

Xem thêm: các mẫu hoành phi câu đối – cuốn thư – Bức Cửu huyền thất tổ tại đây:

https://dodongthocung.vn/danh-muc/hoanh-phi-cau-doi

Con cháu trong họ sẽ lập Từ đường để thờ vị Thủy tổ. Trưởng tộc là người được hưởng hương hỏa của tổ tiên nên có trách nhiệm phải lo việc làm giỗ họ. Trong ngày giỗ họ, con cháu đều phải góp giỗ.

Hướng bàn thờ cũng được người Việt rất quan tâm. Thông thường hướng nhà theo đạo Phật hướng Nam là nơi của bát nhã; tức trí tuệ, hướng của sự sáng tạo; của sinh lực tràn trề, đầy dương khí.

Bên cạnh đó, cũng có nhiều nhà đặt bàn thờ hướng Tây vì quan niệm hướng này hợp với sự đối đãi của âm dương,;nên yên ổn và phát triển; thần linh, tổ tiên được an tọa.

Đã bao thế kỷ trôi qua, cung cách và quan niệm thờ phụng tổ tiên của người Việt Nam xét theo góc độ nào đó đã có nhiều thay đổi nhưng ý nghĩa lớn nhất vẫn giữ nguyên.

Người Việt Nam coi việc thờ phụng tổ tiên là một trong những nguyên tắc đạo đức làm người. Đó là hình thức thể hiện sự hiếu thuận và lòng biết ơn của con cháu đối với các bậc sinh thành.

Tết là thời điểm quan trọng trong năm cho nên bàn thờ ngày Tết cũng trở nên đặc biệt. Việc trang hoàng bàn thờ tùy thuộc điều kiện hoàn cảnh mỗi nhà nhưng dứt khoát nhà nào cũng phải bày mâm ngũ quả.

Thông thường ngũ quả gồm 5 loại quả có 5 màu khác nhau như chuối xanh, bưởi vàng, hồng đỏ, lê trắng, quýt da cam; tượng trưng cho mong ước: phú (giàu có) – quý (sang trọng) – thọ (sống lâu) – khang (khỏe mạnh) – ninh (bình yên).

Cành đào được cắm trên bàn thờ có huyền lực trừ ma tà và mọi xấu xa; màu đỏ chứa một sinh khí lớn lao. Vì thế hoa đào thắm là lời cầu nguyện và lời chúc phúc đầu Xuân. Cây mía được đặt ở bên bàn thờ với ngụ ý để các “cụ” chống gậy về vui với con cháu.

Vào thời điểm giao thừa thiêng liêng, cả gia đình thành kính đứng trước bàn thờ tổ tiên thắp nén hương thơm; thầm cầu mong một năm mới tràn đầy sức khỏe, bình an và may mắn. #dodongthocung

Nguồn: baomoi.com